Nga biến NATO thành 'rọ khoai tây'

NATO đang 'lão hóa'

Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đang tiến hành hội nghị thượng đỉnh quan trọng tại London nhân dịp 70 năm thành lập. Một trong những thách thức được giới phân tích chỉ ra đối với 'ông lão' NATO là bất đồng nội bộ, đặc biệt trong việc xác định đâu là kẻ thù.

Giới phân tích phương Tây thừa nhận, NATO lo ngại về Nga nhưng không thống nhất được cách ứng phó. Được thành lập năm 1949 với mục tiêu chống lại khối các nước do Liên Xô lãnh đạo và có đối thủ chính là Khối hiệp ước Warsaw từ năm 1955, NATO được đánh giá là 'đã hoàn thành nhiệm vụ' trong suốt cuộc Chiến tranh Lạnh.

Các nhà lãnh đạo NATO không 'chung tầm nhìn' khi chụp ảnh tại hội nghị thượng đỉnh ở London

Tuy nhiên, sau khi Liên Xô tan rã (năm 1991), NATO đã bành trướng sang phía Đông, thu nhận một loạt quốc gia mà giới phân tích phương Tây cho rằng từng nằm trong 'quỹ đạo' của Moscow. Điều này khiến Nga phản ứng rất mạnh, nhất là sau khi một số nước như Ukraine và Gruzia cũng muốn xích lại gần NATO.

NATO và Nga đã hòa hoãn phần nào nhờ việc hợp tác trong cuộc chiến tại Afghanistan và cuộc chiến chống tổ chức khủng bố al-Qaeda. Nga 'bật đèn xanh' cho Mỹ và NATO dùng căn cứ Karshi-Khanabad ở Uzbekistan (2001-2005) làm nơi chuyển quân để tiêu diệt al-Qaeda tại Afghanistan. Năm 2002, Nga và NATO đã tổ chức một hội nghị thượng đỉnh, mở rộng hợp tác.

Mối quan hệ giữa Nga và NATO hiện đang rơi xuống mức rất thấp. Quốc gia đầu tàu của liên minh quân sự này là Mỹ cũng đã chính thức coi Nga là đối thủ địa chính trị chủ yếu cùng với Trung Quốc. Tuy nhiên, không phải thành viên nào của NATO cũng có chung mối 'ác cảm' như vậy.

Mối quan hệ Nga-NATO đang trong tình trạng đóng băng 'nóng'

Cùng 'chí hướng' với Mỹ hiện có các nước vùng Baltic, Đông Âu và Anh. Đặc biệt, 3 nước Baltic là Litva, Latvia và Estonia cùng Ba Lan luôn nói về 'mối đe dọa mang tên Nga'. Trong khi đó, các cường quốc như Pháp cùng một số nước Nam Âu lại có lo ngại khác.

Làn sóng di cư cư từ Trung Đông và Bắc Phi đặt ra thách thức mới cho biên giới phía Nam của Liên minh châu Âu (EU) và NATO. Đối với Italy, Pháp, Hy Lạp (thành viên NATO), và cả Malta, Cyprus (không thuộc NATO nhưng có quan hệ lâu dài với Anh), việc bảo vệ vùng biển Địa Trung Hải là nhiệm vụ tối quan trọng.

Điều này khiến các vấn đề quân sự như cuộc chiến tại Libya và chiến tranh ở Syria trở thành mối quan tâm hàng đầu của họ.

Các cuộc chiến này, trực tiếp hoặc gián tiếp, đã tạo ra làn sóng tị nạn lên đến hàng triệu người vượt biển tràn vào vùng Nam Âu. Đức chia sẻ quan điểm của Pháp về nguy cơ mà Berlin cho là xuất phát từ những bất ổn quanh Địa Trung Hải, chứ không phải từ Nga.

Mỹ dẫn đầu NATO thị uy sức mạnh với Nga

TIN TÀI TRỢ

Vợ chồng bất đồng chuyện phòng the, làm thế nào cải thiện yếu sinh lý?

Sức Khỏe Nam Học

Tin tài trợ

Hậu quả khôn lường vì chủ quan với thải độc gan

Sức Khỏe - Đời Sống

Tin tài trợ

Giữa lúc chia rẽ trong NATO ngày càng lớn, Thổ Nhĩ Kỳ tạo ra một 'nét chấm phá' khác khi vài năm trở lại đây tỏ rõ chính sách xích lại gần Nga. Ví dụ điển hình nhất là việc Ankara kiên quyết mua các hệ thống phòng không S-400 mà NATO cho là hoàn toàn trái với các tiêu chuẩn kỹ thuật hệ thống phòng thủ của khối.

Tuy nhiên, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan lại không quên nhấn mạnh rằng câu nói 'NATO đã chết não' của ông Tổng thống Pháp Macron gần đây là 'vớ vẩn'. Thậm chí, ông Erdogan còn cho rằng chính ông Macron 'mới là kẻ đã chết não' và 'đang hỗ trợ khủng bố'. Đây được coi là một phát biểu rất nặng lời về một nguyên thủ quốc gia cùng thuộc khối quân sự.

Thêm kẻ thù, thêm chia rẽ

Sau Nga, NATO bỗng dưng đồng tình với Mỹ khi xác định Trung Quốc là mối đe dọa mới, mặc dù không chính thức. Hồi tháng 7/2019, cựu Tổng Thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen (nhiệm kỳ 2009-2014) đột nhiên cảnh báo EU hãy coi Trung Quốc là kẻ thù chính. Đây được coi là một xu hướng rất mới và mạnh mẽ tại châu Âu, bởi ông Rasmussen không phải một chính trị gia cấp trung, mà còn từng giữ chức thủ tướng Đan Mạch trong hai nhiệm kỳ (2001-2009).

Hiện nay, giới chức NATO đang nghiên cứu về vai trò của khối này trước 'mối đe dọa an ninh mạng' và sự hiện diện quân sự của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương. Hiện đã có đề xuất NATO cần can dự cả vào an ninh Biển Đông. Vấn đề được giới phân tích chỉ ra là NATO không có đủ tàu chiến để làm việc này.

Ngoài Anh, Pháp và Mỹ, các quốc gia khác trong NATO không có đủ khả năng để vươn sang tận Ấn Độ Dương hay vùng biển Đông Nam Á. Trong khi đó, Tổng thống Pháp Macron một lần nữa 'đi ngược' dòng khi nói thẳng rằng NATO không nên coi Trung Quốc là kẻ thù.

Binh sĩ Trung Quốc tham gia tập trận chung với Nga

Giới phân tích Anh cho rằng, với sự bất đồng lớn giữa Mỹ và Pháp về mục tiêu của NATO, cùng các hoạt động riêng của Thổ Nhĩ Kỳ, nguy cơ khó khởi động cơ chế 'phòng thủ chung' của khối là có thật. Theo cơ chế này, 'kẻ thù tấn công một thành viên NATO sẽ bị cho là tấn công cả khối' được ghi trong Điều 5 Hiến chương NATO.

Lần này cũng là Pháp khi Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly kêu gọi Mỹ không nên ép buộc các thành viên NATO phải mua vũ khí của họ, nhất là trong chương trình F-35. Bà Parly nói: 'Không thể cho phép xảy ra việc Washington gây sức ép biến Điều 5 trong Hiến chương NATO quy định trách nhiệm các thành viên giữ gìn sự đoàn kết, thành Điều F-35 ép buộc họ phải mua vũ khí Mỹ'.

Bộ trưởng Quốc phòng Pháp chỉ trích Mỹ ép đồng minh mua vũ khí

Tạp chí Foreign Policy của Mỹ cho rằng sự bất ổn nội bộ của NATO là một món quà nguy hiểm đối với Nga, vốn có quan hệ căng thẳng với NATO kể từ năm 2014. Trong vòng vài năm qua, Nga và NATO đã bị vướng vào một cái bẫy an ninh, nơi mà không bên nào tin tưởng vào ý định của nhau, đồng thời tìm cách tăng cường sức mạnh quân sự để răn đe đối thủ.

Vào giữa năm 2018, NATO và Mỹ đã điều động khoảng 4.500 binh sỹ đồn trú tại 3 quốc gia thuộc vùng Baltic và Ba Lan cũng như vài nghìn lính thiết giáp khác ở Đông Âu nhằm ngăn chặn cái gọi là 'sự xâm lược' của Nga.

Trong khi đó, Nga cũng chắc chắn coi việc tăng cường lực lượng này như một hành động xâm lược. Giới phân tích Mỹ lo ngại các hậu quả trong ngắn và trung hạn, bao gồm tình trạng căng thẳng hơn trong NATO và các phản ứng không tránh khỏi từ Nga.