Nhiều dư luận quanh việc xây chùa to, phủ lớn

Toàn cảnh chùa Tam Chúc. Ảnh: TL

Đền to phủ lớn

Quần thể chùa Tam Chúc nằm trong cả chuỗi “siêu dự án” tâm linh do doanh nghiệp xây dựng có trụ sở ở Ninh Bình đầu tư.

Để xây dựng ngôi chùa lớn nhất thế giới bên cạnh ngôi cổ tự Tam Chúc (huyện Kim Bảng, Hà Nam), doanh nghiệp này cũng công bố rót 11.000 tỷ đồng. Để hoàn thành dự án này, nhà đầu tư dự kiến phải mất thêm 30 năm nữa. Khi đó, Tam Chúc sẽ trở thành ngôi chùa lớn nhất thế giới với diện tích quần thể lên tới 5.000 ha. Ngoài ra, ngôi chùa này còn được tạc 1.200 bức tượng bằng dung nham núi lửa và sở hữu nhiều báu vật trên thế giới.

Thời điểm hiện tại, hầu hết hạng mục còn chưa hoàn thiện nhưng chùa Tam Chúc đã mở cửa đón du khách thập phương nhân dịp năm mới 2019.

Bất chấp những ngổn ngang, trơn trượt xung quanh công trường chùa Tam Chúc, nhiều người dân vẫn kéo nhau đến du xuân, thăm viếng, sáng mùng 5 Tết. Để vào được khu vực quần thể chùa, khách phải xuống xe và đi xe điện với mức phí 30.000 đồng/người/lượt, còn khứ hồi là 40.000 đồng/người.

Trước những thông tin này, dư luận phân chia hai luồng ý kiến. Một luồng ý kiến cho rằng: “Đất đai không thể “đẻ” được. Quốc thổ không là của riêng chúng ta mà còn của con cháu chúng ta nữa. Nếu vì lợi nhuận xây dựng quá nhiều công trình đồ sộ thì còn đâu đất để sản xuất nữa. Đầu tư vào nông nghiệp, trồng rừng là tối cần thiết, rồi cầu đường, sản xuất để nước nhà giàu mạnh, nhân dân no ấm mới là điều nên làm. Đã quá nhiều công trình đồ sộ, sau này trình độ khoa học phát triển chẳng lẽ lúc ấy sẽ xây những công trình đồ sộ hơn nữa sao? Không thể lấy tín ngưỡng mà trục lợi. Phật tổ chỉ mong chúng sinh yên ấm, hạnh phúc chứ phật tổ không mong những ngôi chùa đồ sộ mà chúng sinh còn đói khổ”.

Bên cạnh đó, một luồng khác đồng ý: “Du lịch là một ngành giúp phát triển kinh tế rất tốt. Hãy nhìn Dubai. Nếu như không có các chủ đầu tư như thế thì đừng mơ mà phát triển. Mà các chủ đầu tư không có lợi nhuận thì làm sao họ làm, đừng hạn hẹp trong tư duy như vậy”.

Đền to phủ lớn thì sao?

Du khách thi nhau check-in, đứng hóng gió tại chùa Ngọc trong khi chờ xếp hàng vào trong.Ảnh: TL

Thực tế, ở Việt Nam, sau chùa Bái Đính - lớn nhất Đông Nam Á, đến nay có thêm chùa Tam Chúc - lớn nhất thế giới. Vấn đề quan tâm của dư luận: Đền to phủ lớn có phù hợp với văn hóa của người Việt - đất nước Phật giáo không phải là thế mạnh?

Bàn về vấn đề này, nhà nghiên cứu văn hóa tâm linh Nguyễn Tài Đức cho rằng, xu hướng hiện đại cởi mở, đời sống cũng cải thiện nên dân chúng muốn hướng về tâm linh nhiều hơn. Tâm linh như thế nào là do nhận thức của mỗi người.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Tài Đức nói: “Chuyện tâm linh thì nhiều vấn đề đáng bàn cãi, đâu phải cứ làm to làm lớn mới là linh thiêng? Đôi khi chỉ một gốc cây trong rừng cũng thiêng liêng. Đối với việc xây dựng đền to phủ lớn, người có tiền bỏ ra xây dựng thì dân ta đến chiêm ngưỡng công trình kiến trúc, một địa điểm tham quan chứ chưa chắc đã đến vì tín ngưỡng, tâm linh. Tôi luôn nghĩ rằng: Linh tại ngã, bất linh tại ngã. Chuyện xây dựng này tôi không dám nói đả phá, nhưng cũng không đồng tình.

TIN TÀI TRỢ

Phương pháp chữa trị mỡ máu của Giáo sư đầu ngành

Y Khoa 2

Tin tài trợ

Phần mềm giúp học sinh phát âm chuẩn Anh – Mỹ

Tiếng Anh Tiểu Học

Tin tài trợ

Nhưng nhìn vào một thực tế, bao nhiêu chùa chiền cũng “chưa đủ” với sức lễ đầu xuân của người Việt, nhà nghiên cứu Nguyễn Tài Đức cho rằng: “Dân mình thế, chen nhau đi lễ chùa, lễ phủ hay bất cứ địa điểm lễ hội, thực ra là xu hướng tâm lý đám đông. Cứ đặc biệt là người ta tò mò và đua nhau tìm về. Ví dụ, lễ hội chùa Hương xưa là Rằm tháng Giêng hoặc Rằm tháng Hai mới bắt đầu nhưng giờ nhà nước đã tổ chức từ mùng 6 để thu hút khách du lịch, du xuân. Nhưng thử hỏi, chen chúc nhau như thế thì có gì thanh tịnh?

Hay Pháp Ấn đền Trần cũng thế. Đó không phải là văn hóa. Là việc ngày xưa 23 Tết người ta niêm phong dấu của cung sở, quan phủ đến ngoài riêng thì mở ra để làm việc năm mới, chứ không phải đến mọi người xin hay dựa vào đó để thăng quan tiến chức. Một quan niệm sai lầm!”.

Về việc nhiều người cho rằng, việc xây dựng chùa lớn nhất thế giới cũng là một cách quảng bá hình ảnh Việt Nam và Phật Giáo Việt Nam ra thế giới, nhà nghiên cứu Nguyễn Tài Đức phủ nhận: “Ở Việt Nam hiện nay xây chùa chiền chỉ để đi lễ chứ không phải đi sâu vào giáo lý, hướng thiện như thế nào. Thực tế, 100 người đi lễ thì may có 1-2 người biết về giáo lý, nhưng những người đó có khi lại không đến những nơi đền to phủ lớn mà họ lễ ở nơi thanh tịnh hơn. Thậm chí có người đi vào chùa tụng kinh nhưng chẳng hiểu nổi kinh mình tụng là như nào cả.

Tác dụng trước mắt có thể thấy là để lại cho đất nước một công trình, vậy thôi. Nói chung mục đích du lịch là chính, còn bảo để quảng bá Phật giáo, giác ngộ Phật giáo, hướng thiện thì rất mờ nhạt”.

Tuy nhiên, cùng vấn đề này, sư thầy Thích Minh Quang - trụ trì chùa Địa tạng Phi Lai tại Hà Nam lại có cái nhìn khác. Sư thầy cho rằng, Việt Nam là một đất nước có sự tôn trọng Đạo Phật từ xưa, đặc biệt Phật giáo đã trở thành quốc giáo từ thời Lý - Trần. Việc xây dựng một ngôi chùa lớn nhất thế giới tại đây là điều hoàn toàn hợp lý: Vừa quy hoạch được một nơi địa linh để thờ Phật, lại có thêm một địa điểm cho khách thập phương vãn cảnh, du lịch tâm linh.

Theo sư thầy Thích Minh Quang: “Ngày trước, thầy cũng hiểu du lịch tâm linh đơn thuần như đại đa số mọi người đang hiểu: Là như một hình thức kinh tế tôn giáo, buôn thần bán thánh. Nhưng qua quá trình chiêm nghiệm thầy nhìn nhận lại, du lịch tâm linh đúng nghĩa là đưa con người vào một chuyến du lịch quay trở về với cội nguồn tâm linh của mình, tìm lấy khoảng lắng bình yên cho tâm hồn.

Cá nhân thầy cũng xây chùa nên thầy biết, vốn bỏ ra là không nhỏ, nhất là với ngôi chùa lớn như thế. Ví dụ chùa thầy trụ trì, khi du khách đến không mất đồng nào mà thậm chí còn càn quét cho gần nát. Ý thức của người đi chùa hiện giờ rất là kém, họ đến để thỏa mãn trí tò mò. Chùa nhà thầy không thu phí, không bán vé mà mỗi ngày thầy bỏ ra 4 triệu tiền nhân công dọn rác. Như vậy, thầy ngẫm ở Bái Đính hay Tam Chúc, lượng nhân công và chi phí sẽ đến mức nào? Thầy nghĩ, mức thu phí chỉ nhằm hỗ trợ trang trải tiền công thợ thuyền và làm cho con người khi mất đồng tiền sẽ có ý thức hơn.

Thầy ủng hộ việc xây dựng chùa lớn vì dân mình thỏa mãn trí tò mò cái gì cũng phải lớn nhất, to nhất, đẹp nhất, họ sẽ đua nhau đến đó. Nhất là những ngày đầu xuân năm mới, thay vì ở nhà nhậu nhẹt, cờ bạc… để mọi chuyện trở nên xấu hơn thì nhân dân đi chùa đầu xuân, đi với nhau đến đất Phật thì cũng vẫn hay hơn.

Còn trong kinh nhà Phật, Đức Phật có nói: “Vào thời sau này, hễ có chúng sinh khẽ đi qua nơi thờ cúng Như Lai, khẽ nghiêng mình vô tình cúi đầu thì nhiều đời sau sẽ có duyên mà thành Phật”. Người đến chùa vì cái tâm kính Phật mà về, người vì sự tò mò, người vì một chuyến du lịch ngày xuân cùng gia đình... hoặc vì nhiều lý do khác nhau thì ít nhất con người cũng có đạo, có tâm”.

Ngoài ra, sư thầy Thích Minh Quang cũng nhấn mạnh: “Chùa Bái Đính hay Tam Chúc giống như lớp mẫu giáo. Mẫu giáo là nơi không thể dạy bài bản mà chỉ là nơi để vui chơi, để trẻ làm quen chữ cái, là bước đệm để con người tiến lên lớp 1, lớp 2. Hai ngôi chùa này cũng vậy, thu hút du khách, Phật tử đến đây một ngày, gần Phật một ngày là một ngày họ không dám nói tục, chửi bậy, không nghĩ điều ác…

Dân mình có một thói quen xấu, đó là cứ thấy lạ là thích nhưng vẫn soi mói, bới móc, châm chích, đố kỵ. Nhưng vài chục năm, hay trăm năm nữa sẽ lại tôn vinh: Ngày xưa, thời đó có một người như thế đứng ra xây dựng quần thể đó. Không có những công trình như thế thì con cháu đời sau lấy gì làm văn hóa?

Chúng ta nên dành thiện cảm. Dù mục đích có ra sao thì dân chúng, ngay cả dân nghèo cũng đang được hưởng lợi. Nếu cá nhân giàu có đó bỏ tiền xây dựng những nơi cao cấp dành cho giới nhà giàu như casino, khách sạn 5 sao… người nghèo làm gì đến lượt”.